งานบุญผะเหวดที่ร้อยเอ็ด
ไปกินข้าวปุ้นฟรีทั้งเมือง และสัมผัสวัฒนธรรมของคนอีสาน ในงานบุญผะเหวดที่ร้อยเอ็ด
วันที่ 5-7 มีนาคม 2553
จังหวัดร้อยเอ็ด มีงานประเพณีที่สำคัญงานหนึ่งที่เป็นเอกลักษณ์ และภาคภูมิใจของชาวจังหวัดร้อยเอ็ด ซึ่งประเพณีจัดสืบต่อกันมาช้านานแล้ว นั่นก็คืองานประเพณีบุญเดือนสี่ หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า “บุญผะเหวด”
โดยชาวจังหวัดร้อยเอ็ด ได้บรรจุเอางานบุญผะเหวดไว้ในคำขวัญ ของจังหวัดที่ว่า “11 ประตูเมืองงาม เรืองนามพระสูงใหญ่ ผ้าไหมสาเกต บุญผะเหวดประเพณี มหาเจดีย์ชัยมงคล งามน่ายลบึงพลาญชัย เขตกว้างไกลทุ่งกุลา โลกลือชาข้าวหอมมะลิ”
“บุญผะเวด” หรือ บุญพระเวส หรือ บุญมหาชาติ เป็นประเพณีที่สำคัญอย่างหนึ่งในสิบสองประเพณี ของฮีตสิบสอง (ประเพณีสิบสองเดือน) ของชาวไทยภาคอีสาน หรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ผะเหวด เป็นการออกเสียงตามสำเนียงของคนภาคอีสาน มาจากคำว่า “พระเวส” ในภาคกลาง ซึ่งหมายถึงพระเวสสันดร พระนามขององค์สัมมาสัมพุทธเจ้าในชาติสุดท้ายก่อนที่พระองค์จะมาประสูติเป็นเจ้าชายสิทธัตถะ และตรัสรู้เป็นศาสดาของศาสนาพุทธ พระเวสสันดร ถือว่าเป็นชาติที่สำคัญยิ่ง เนื่องจากเป็นชาติที่พระองค์ได้บำเพ็ญทานบารมีอย่างใหญ่หลวง
งานบุญผะเวด
การจัดงานบุญผะเหวดของชาวภาคอีสานที่สืบต่อกันมาแต่โบราณนั้น มีกิจกรรมที่สำคัญๆ หลายประการ
- ประการแรก คือ การฟังเทศน์เรื่องพระเวสสันดร หรือเทศมหาชาติ ที่มีจำนวน 13 กัณฑ์ ให้จบภายในวันเดียว เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระเวสสันดร ผู้บำเพ็ญเพียรอันยิ่งใหญ่ด้วยวิธีการบริจาคทานอันยิ่งใหญ่ก่อนที่จะมาเสวยชาติและตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ชาวภาคอีสานเชื่อว่า หากได้ฟังเทศน์มหาชาติในบุญผะเหวดครบทั้ง 13 กัณฑ์ จบภายในวันเดียวจะมีบุญและผลแห่งบุญนั้นจะส่งให้ไปเกิดในศาสนาของพระศรีอาริยเมตไตรย ซึ่งเป็นดินแดนแห่งความสุขตามพุทธคติ
- กิจกรรมสำคัญประการที่ 2 ของการทำบุญผะเหวดก็คือ พิธีการนิมนต์พระอุปคุต ซึ่งเป็นพระที่ชาวภาคอีสานเชื่อกันว่าเป็นพระผู้รักษาพิธีการจัดงานบุญผะเหวดให้ดำเนินไปได้อย่างราบรื่น และปกป้องไม่ให้มีพญามารมารบกวนได้ เพราะเชื่อว่าการทำบุญใหญ่ในแต่ละครั้งมักจะมีมารมาขีดขวาง ทำลายพิธีเสมอ ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการอัญเชิญพระอุปคุตเข้าไปประดิษฐานไว้ในสถานที่จัดงาน เพื่อคุ้มครองให้งานดำเนินไปได้ด้วยความเรียบร้อย
- กิจกรรม สำคัญประการที่ 3 คือการจัดขบวนแห่อัญเชิญพระเวสสันดรและพระนางมัทรีเข้าเมือง
- กิจกรรมที่ 4 ก็คือการฟังเทศน์พระมาลัยหมื่นมาลัยแสน และการแห่ข้าวพันก้อนไปถวายพระอุปคุต และประกาศอัญเชิญให้เทวดามาชุมนุมกัน ก่อนที่จะนิมนต์พระขึ้นเทศน์มหาชาติตลอดทั้งวันจนครบ 13 กัณฑ์ ในการทำบุญผะเหวดของชาวภาคอีสาน สิ่งสำคัญประการหนึ่งที่ขาดไม่ได้คือทำขนจีน หรือ ที่ชาวภาคอีสานเรียกว่า ข้าวปุ้น และข้าวต้มมัด แจกจ่ายให้ญาติมิตร แจกผู้คนที่มาแวะเยี่ยม และนำไปทำบุญที่วัด จนเรียกกันติดปากของคนในภาคอีสานว่า “ไปกินข้าวปุ้น เอาบุญผะเหวด”
งานบุญผะเหวดหรืองานบุญพระเวส นั้นนิยมกระทำกันในเดือนสี่ สำหรับในภาคอีสานท้องถิ่นที่มีการจัดงานบุญผะเหวดจนเป็นที่เลื่องลือ คือ ที่จังหวัดร้อยเอ็ด โดยจังหวัดร้อยเอ็ด ร่วมกับ ททท. ได้นำเอางานประเพณีงานบุญผะเหวดมาพัฒนาฟื้นฟูให้เป็นงานใหญ่ และจัดให้เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัด เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน รวม 20 ปี โดยกำหนดเอาวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ แรกของเดือนมีนาคมของทุกปี จัดให้มีงานขึ้นที่บริเวณหน้าบึงพลาญชัยร้อยเอ็ด
งานแถลงข่าวงานบุญผะเวด
งานแถลงข่าวงานบุญผะเวด
งานแถลงข่าวงานบุญผะเวด
จังหวัดร้อยเอ็ดโดยนายธวัชชัย ฟักอังกูร ผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ด ร่วมกับการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ได้พร้อมใจกันจัดการแถลงข่าว งานบุญผะเหวดประจำปี 2553 ขึ้นเพื่อเชิญชวนให้นักท่องเที่ยว ไปร่วมงาน ณ บึงพลาญชัย อ.เมือง จ.ร้อยเอ็ด ในวันที่ 5-7 มีนาคม 2553
กิจกรรมที่สำคัญในงานตลอดทั้ง 3 วัน จะประกอบด้วย
- วันที่ 5 มีนาคม ช่วงบ่ายจะมีพิธีอัญเชิญพระอุปคุตแห่ไปรอบเมือง เพื่อให้ประชาชนได้สักการะบูชา แล้วนำไปประดิษฐานไว้ในบริเวณสวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ร้อยเอ็ดซึ่งเป็นสถานที่จัดงาน ส่วนในช่วงเย็นจะมีการแสดงแสง-สี-เสียง และศิลปวัฒนธรรม ประเพณีของท้องถิ่น จากวิทยาลัยนาฎศิลป์ร้อยเอ็ด ณ เวทีภายในเกาะกลางบึงพลาญชัย
- วันที่ 6 มีนาคม ตั้งแต่เวลา 09.00 น. ก็จะมีพิธีเปิดงานด้วยขบวนแห่ตำนานเวสสันดร ซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับพระเวสสันดร พระนามของพระพุทธเจ้าในชาติสุดท้าย ก่อนที่จะประสูติมาเป็นองค์สัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งมีด้วยกัน 13 ขบวน โดยจะมีการตกแต่งอย่างสวยงาม พร้อมการแสดงศิลปวัฒนธรรม นอกจากนี้ก็จะมีการจัดซุ้มของชาวคุ้มวัดอำเภอ กิ่งอำเภอ ส่วนราชการ หน่วยงานภาคเอกชน .ให้นักท่องเที่ยวได้รับประทานฟรีตลอดงานตามประเพณีโบราณสืบต่อกันมา
- ส่วนในวันสุดท้ายของงาน คือวันที่ 7 มีนาคม จะมีการแห่ข้าวพันก้อนตั้งแต่เช้ามืด, การทำบุญตักบาตรพระสงฆ์ 1,101 รูป, การแสดงเทศน์มหาชาติโดยพระนักเทศน์ชื่อดังตั้งแต่เช้าจรดเย็น, การแห่ต้นเงิน หรือต้นกัณฑ์จอบกัณฑ์หลอนของข้าราชการ พ่อค้า ประชาชน ภาคเอกชนทั่วทั้งจังหวัด เข้ามาถวายเป็นกัณฑ์เทศน์ด้วยบรรยากาศที่สนุกสนานตลอดทั้งวัน
นอกจากนี้จังหวัดร้อยเอ็ดยังมีแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ที่น่าสนใจ อาทิ บึงพลาญชัยแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจที่ตั้งอยู่ใจกลางเมืองร้อยเอ็ด, พระมหาเจดีย์ชัยมงคล อำเภอหนองพอก มหาเจดีย์ที่เชื่อว่าสวยงามและใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มูลค่าการก่อสร้างประมาณ 3,000 ล้านบาท แหล่งท่องเที่ยวทางโบราณสถานในสมัยขอมเรืองอำนาจ คือ กู่กาสิงห์ อำเภอเกษตรวิสัย, กู่พระโกนา อำเภอสุวรรณภูมิ และปราสาทปรางกู่ อำเภอธวัชบุรี เป็นต้น
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดร้อยเอ็ด
โทร. 043 515 374
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย...ข้อมูล
นุ บางบ่อ...ภาพ
ภาพบรรยากาศ งานแถลงข่าวบุญผะเหวด
ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2553
