พระที่นั่ง วิมานเมฆ
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น ถือได้ว่าเป็นรัชกาลที่มีการสร้างวังหลวงมากที่สุด ในสมัยรัตนโกสินทร์เลยก็ว่าได้ แล้ววังที่ถูกสร้างขึ้นนั้น ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นวังที่ทรงโปรดให้สร้าง แด่ราชบุตรเสียเป็นส่วนใหญ่ กระนั้นก็ตาม ก็ยังมีพระราชวังส่วนพระองค์เองอยู่หลายแห่ง ที่เมื่อกล่าวถึงเมื่อใดก็มักจะต้องนึกถึงในหลวงรัชกาลที่ 5 เสียแทบจะทุกคราวไป
หากเอ่ยถึงพระราชวังในสมัยรัชกาลที่ 5 นั้น เรามักจะนึกถึงวังในแบบตะวันตกเสียเป็นส่วนมาก อย่างเช่นพระราชวังบางปะอิน พระที่นั่งอนันตสมาคม เป็นต้น จะมีอยู่เพียงไม่กี่แห่งที่ไม่ใช่วังที่สร้างตามแบบตะวันตกล้วน หรือจากฝีมือของช่างชาวตะวันตก และวังที่ว่านั้นย่อมต้องมี พระที่นั่ง วิมานเมฆ รวมอยู่ด้วย พระที่นั่งวิมานเมฆนั้นเป็นหนึ่งในหมู่พระที่นั่งที่อยู่ในอาณาเขตของพระราชวังดุสิต ซึ่งตั้งอยู่ท่ามกลางสถานที่ราชการสำคัญๆ ที่มักจะใช้คำว่า ดุสิต ไปเสียแทบทุกอย่าง ทั้งนี้ พระราชวังดุสิตนั้นมีเพื่อนบ้านเป็นสวนสัตว์ดุสิต และ อยู่ไม่ใกล้ไม่ไกลจากสถาบันราชภัฏสวนดุสิตซึ่งอยู่ในเขต ดุสิตด้วยกันทั้งหมดนั่นเอง
ความพิเศษของ พระที่นั่ง วิมานเมฆ ที่ได้เกริ่นไว้ในตอนต้นนั้น มีความพิเศษอยู่ที่ลักษณะของพระที่นั่งนั้นทำจากไม้สักทั้งหลัง โดยที่ยังคงลักษณะทางสถาปัตยกรรมให้คล้ายกับทางตะวันตกอยู่ ความพิเศษนี้เกิดจากมันสมองของ พระบาทสมเด็จกรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ สถาปนิกเจ้าฟ้าของไทยเรานี่เอง ที่มาของพระที่นั่ง วิมานเมฆนั้น มิใช่ว่าจะเป็นพระที่นั่งที่สร้างขึ้นจากความคิดแรกเริ่มของ สมเด็จกรมพระยานริศฯ หากแต่เป็นพระที่นั่งที่พระพุทธเจ้าหลวงได้โครงสร้างของพระที่นั่งมาโดยบังเอิญ
ครั้งนั้นเป็นเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2444 รัชกาลที่ 5 ทรงเสด็จประพาสเกาะสีชัง แล้วทอดพระเนตรเห็น พระที่นั่ง มันธาตุรัตนโรจน์ ซึ่งเป็นพระที่นั่ง ที่ยังสร้างไม่แล้วเสร็จเกือบ 10 ปี เหตุที่สร้างไม่เสร็จเสียทีนั้นก็เป็นเพราะเกิดกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส ที่บริเวณอ่าวไทยซึ่งเกาะสีชัง ก็อยู่ในข่ายที่จะถูกปิดล้อมด้วย เมื่อดำริเช่นนี้แล้ว พระองค์จึงรับสั่งให้รื้อพระที่นั่งนี้ มาปลูกไว้ยังพระราชวังดุสิต จากนั้นจึงรับสั่งให้สมเด็จกรมพระยานริศฯ เป็นผู้ออกแบบ สมเด็จกรมพระยานริศฯ นั้นทรงออกแบบพระที่นั่งใหม่นี้ตามแบบวิคทอเรียนของอังกฤษ ด้วยไม้สักทองอันเป็นโครงเก่าของ พระที่นั่ง มันธาตุรัตนโรจน์ ให้ออกมาเป็นรูปตัวแอล ส่วนบริเวณที่ประทับของพระที่นั่งนั้นทำเป็นรูป 8 เหลี่ยม สร้างสูงขึ้นไปเป็น 4 ชั้น พระที่นั่งนี้ใช้เวลาสร้างทั้งหมดราว 1 ปีกับอีก 7 เดือนจึงจะแล้วเสร็จ และแล้ว พระที่นั่ง วิมานเมฆนี้ ก็กลายเป็นอาคารที่สร้างด้วยไม้สักที่ใหญ่ที่สุดในโลก ในกาลต่อมา ปัจจุบันพระบาทสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงขอพระบรมราชานุญาติจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บูรณะซ่อมแซมพระที่นั่ง แล้วจัดเป็นพิพิธภัณท์ส่วนพระองค์รัชกาลที่ 5 โดยเปิดโอกาสให้บุคคลทั่วไปเข้าชมได้
สิริลักษณ์ จินตนะดิลกกุล
ทีมงานวันว่าง ท่านผู้อ่านมีคำแนะนำหรือติชมหรือคุยกับทีมงานวันว่างได้ที่ leisure@th.mweb.com
