ตามรอยโครงการพัฒนาตามพระราชดำริ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.เชียงใหม่

หลายครั้งที่มีโอกาสได้พูดคุยกับปราชญ์ชาวบ้าน โดยเฉพาะปราชญ์ผู้ดูแลรักษาต้นน้ำไว้เป็นอย่างดี ให้คนปลายน้ำอย่างเราๆ ได้มีน้ำกิน น้ำใช้ ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว ปราชญ์ผู้นำความรู้มักจะเอ่ยขึ้นทุกครั้งว่า ระบบการจัดการป่าและน้ำนั้น พวกเขาล้วนเรียนรู้มาจากโครงการพระราชดำริ และเรียนรู้จากคำสอนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ แล้วนำกลับไปใช้ในป่าชุมชน โดยเฉพาะที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ ที่ใครๆ ต่างพากันมาศึกษาหาความรู้กันจากที่นี่...เราจึงตามไปชมให้เห็นกับตา

อ่างเก็บน้ำ บรรยากาศแสนดี และมีประโยชน์สำหรับชาวบ้าน

การเรียนรู้ของเราเริ่มต้นขึ้น หลังจากที่เลี้ยวรถเข้าสู่เส้นทางศูนย์พัฒนาฯ ห้วยฮ่องไคร้ ที่เขียวชอุ่มไปตลอดสองข้างทาง พอมาถึงหน้าทางเข้าก็มองเห็นอ่างเก็บน้ำขนาดย่อม ให้ความรู้สึกชุ่มชื้นขึ้นมาก หากเทียบกับแสงแดดที่สาดลงมา ที่นี่เป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญเรื่องเกี่ยวกับทรัพยากรป่าไม้และป่าต้นน้ำ มีการสร้างอ่างเก็บน้ำไว้ถึง 8 แห่ง และ 1 ใน 8 แห่งนั้น อนุญาตให้ชาวบ้านมาตกปลาแล้วนำไปขาย สร้างรายได้ส่วนหนึ่ง บ้างก็ตกไปเป็นอาหารในบ้าน และปลาที่ตกได้ส่วนใหญ่นั้น จะเป็นปลาตะเพียน ปลาแรด ปลายี่สก ปลานวลจันทร์ ซึ่งจะอยู่ที่อ่างเก็บน้ำที่ 7 นอกจากนี้ยังเป็นการพัฒนาพื้นที่ต้นน้ำลำธาร โดยการสร้างฝายชะลอน้ำที่ต้นน้ำ ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญที่ปราชญ์ชาวบ้านมาเรียนรู้นั่นเอง

เส้นทางศึกษาธรรมชาติ เห็นป่าเบญจพรรณ และเก็บของป่ากลับบ้านได้

จุดนี้ไม่ควรพลาด เพราะการที่เราเข้าไปเดินในป่าจะทำให้เราเข้าใจความสำคัญของป่ามากขึ้น เพราะการที่เรามีป่าที่ดี นั่นหมายถึงการที่เราจะคงมีน้ำดีๆ ไว้ใช้ยามจำเป็น และมีแหล่งอาหารเพิ่มขึ้นจากป่า ในส่วนเส้นทาง
ศึกษาธรรมชาติ นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาชมได้เลย และสามารถเก็บของป่ากลับบ้านได้ อาทิ เห็ดต่างๆ ผักพื้นบ้าน พริกไทย หน่อไม้ และแม้กระทั่งหนอนไม้ไผ่ และไม่ใช่เพียงแค่นักท่องเที่ยวที่เก็บได้ ชาวบ้านก็มาเก็บของป่า และนำไปขายสร้างรายได้ได้เช่นกัน โดยระยะทางประมาณ 1.50 เมตร เพลินๆ กับธรรมชาติสีเขียว ที่หาที่ไหนไม่ได้ หากไม่ได้เดินเข้าป่า ที่นี่ยังมีหอดูเรือนยอดต้นไม้ ซึ่งสูงประมาณ 13 เมตร ให้เราได้เดินขึ้นไปชมความสูงของต้นไม้ ที่ตัดกับสีเข้มของท้องฟ้า และภาพพาโนราม่า 360 องศาที่มีเพียงยอดต้นไม้และผืนฟ้าเท่านั้นเป็นฉากธรรมชาติที่สวยงาม

ในช่วงหน้าฝน ก็จะมีเห็ดป่าขึ้นเยอะมาก เยอะจนสามารถสร้างรายได้ให้กับชาวบ้านที่เก็บไปขายได้ยิ้มแก้มปริ และระหว่างทางที่เดิน เมื่อก้มลงมองที่พื้นป่า จะเห็นตะไคร่น้ำ หรือ ภาษาเหนือเรียกว่า ขี้ไคคู่ ขึ้นอยู่ตามพื้นป่าระหว่างซอกหินชื้นๆ เวลาเดินผ่านมันก็จะให้ความรู้สึกนุ่มๆ มันเหมือนเป็นพรมให้พื้นป่า นอกจากจะสวยแล้ว ยังนุ่มอีกต่างหาก และนี่คือความงดงามทางธรรมชาติที่ไร้การปรุงแต่งใดๆ จากป่าแห่งนี้

งานศึกษาอื่นๆ อีกมากมายที่เน้นการสร้างผลประโยชน์ให้กับชาวบ้านและสิ่งแวดล้อม

ที่แห่งนี้ยังมีศูนย์อบรมฯ ส่งเสริมอาชีพต่างๆ มากมาย อาทิ แปลงเกษตร แปลงนาข้าวทดลอง โรงเพาะเห็ด ซึ่งเปิดให้ชาวบ้านมาเรียนรู้ จนกลายเป็นอาชีพหลักที่มีพ่อค้ามารับซื้อถึงบ้านในราคากลางของตลาด รวมทั้งการเลี้ยงปศุสัตว์และโคนม การประมง การเลี้ยงกบ รวมทั้งการพัฒนาอาชีพในการเกษตร ส่งเสริมการแปรรูปและการถนอมอาหาร จากผลผลิตเกษตรในครัวเรือน และอุตสาหกรรมระดับพื้นบ้าน

นอกจากนี้ ศูนย์พัฒนาฯ แห่งนี้ยังเปิดเป็นค่ายพักแรมให้กับเด็กๆ ได้มาเรียนรู้ป่า และให้ผู้ที่สนใจเข้ามาซึมซับความเป็นป่าต้นน้ำ ซึ่งหาไม่ได้จากในตำรา มีจุดกางเต็นท์ไว้คอยบริการ แต่ต้องนำเต็นท์มาเอง และห้ามก่อกองฟืน อาหารสามารถสั่งแม่ครัวไว้ล่วงหน้าได้ บ้านพักก็มีแต่เป็นบ้านพักรวมหลังใหญ่ แยกชายหญิง หรือหากใครไม่สะดวกนอนที่นี่ ก็เพียงตั้งใจแวะมาที่ศูนย์พัฒนาฯ ห้วยฮ่องไคร้แห่งนี้ เชื่อว่าจะได้มากกว่าการท่องเที่ยวตามโปรแกรมเดิมๆ อีกเยอะเลย ใครไปเชียงใหม่ครั้งหน้า อย่าพลาดการกำหนดห้วยฮ่องไคร้ไว้โปรแกรมการเดินทาง ก็จะยิ่งทำให้เรารักป่า รักน้ำ และรักพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ของเราเพิ่มมากขึ้น

ข้อมูลเพิ่มเติม:การเดินทางไปยังศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.เชียงใหม่ หากต้องการศึกษาดูงาน ควรติดต่อกับทางเจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ ล่วงหน้า สามารถติดต่อและสอบถามเพิ่มเติมได้ที่โทร. 0 5338 9228, 0 5338 9229

ขอขอบคุณ: ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ต.ป่าเมี่ยง อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่

เรื่อง : ศรัญญา โรจน์พิทักษ์ชีพ / ภาพ : กฤตภาส สุทธิกิตติบุตร

(คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขนาดใหญ่)

ร่วมเป็นแฟนเพจเรา บน Facebook.. ได้ที่นี่เลย!!