ยโส(ธร)... เมื่อเืดือน ๓

แชร์เรื่องนี้

แชร์เรื่องนี้Line Twitter Facebook

“เป็นคณะหมอลำกันเหรอ”

พระภิกษุรูปหนึ่งถาม ขณะที่ชายสองคือผมกับมิสเตอร์จ๊อด และสาวสะคราญต่างวัยอีกห้า กำลังช่วยกันปัดกวาดทำความสะอาด บริเวณพระธาตุอานนท์ ภายในวัดมหาธาุตุ เมืองยโสธร

“เปล่าครับ พวกผมมาถ่ายรูปกันครับ”

อุบัติเหตุทางการสื่อสาร เมื่อช่วงบ่ายของวันก่อน กับคุณย่าคุณยายสองสามคนภายในวัด เกี่ยวกับเรื่องการแห่ข้าวพันก้อน ทำให้พวกเราต้องสละเตียงนอนตั้งแต่ตีสามเพื่อให้มาถึงวัดก่อนตีสี่ นั่งรอจนลงความเห็นว่า คงไม่มีสัญญาณใดๆ ตอบรับความประสงค์ที่มาในครั้งนี้เป็นแน่ สาวใหญ่วัยทองจึงพาทุกคนกวาดวัด จนถูกทักถามจากพระภิกษุรูปนั้น เมื่อฟ้าใกล้สว่าง ส่วนคุณยายผู้ส่งสาร คงเป็นนางฟ้านางสวรรค์ จำแลงกาย ออกอุบายให้พวกเราได้มาประกอบกุศลกรรม ในเช้าวันเพ็ญ เืดือน ๓ ปีขาล พุทธศักราช ๒๕๕๓

เจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธร เจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธรเจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธรเจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธร

เจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธร ตั้งอยู่หน้าพระอุโบสถวัดมหาธาตุ สูง ๒๕ เมตร ๓๐ เซนติเมตร เป็นพระธาตุเก่าแก่ที่ชาวยโสธรให้ความเคารพนับถือ จากหนังสือประวัติพระธาตุอานนท์ ซึ่งเรียบเรียงโดยคณะสายบุญ รวมจิตเป็นหนึ่ง (พ.ศ.๒๕๕๑) กล่าวถึงการขุดพบจารึกใบลานอักษรขอม บรรจุไว้ในขวดเก่าๆ ฝังลึกลงไปประมาณ ๒ เมตร บริเวณกำแพงพระธาตุ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๐ ซึ่งบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับการสร้างพระธาตุไว้ ซึ่งผมขอเรียบเรียงไว้โดยย่อพอสังเขป ให้ได้อ่านกันดังนี้

พระธาตุอานนท์ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๑๒๑๘ บริเวณที่สร้างแต่เดิมเป็นป่าทึบตั้งอยู่บนเนินดินขนาดใหญ่เรียกว่า ดงผีสิง โดยมีประวัติว่าสร้างโดย เจตตานุวิน และ จินดาชานุ ชาวเมืองเีวียงจันทน์ ซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องกัน หลังจากออกบวชทำความเพียรได้ ๓ ปี ๒๕ วัน เห็นว่าชาวเมืองทั้งหลายต่างนับถือ พากันไปกราบไหว้ ดอนปู่บาว พร้อมจัดงานสมโภชขึ้นเป็นประจำทุกปี จึงคิดนำของศักดิ์สิทธิ์มาไว้ที่ดอนปู่บาว เพื่อความเป็นสิริมงคลยิ่งๆ ขึ้น ต่อไปในภายภาคหน้า

จึงออกธุดงค์โดยใช้เวลาประมาณ ๒ ปี ๑๐ เดือน ๑๑ วัน ถึงเมืองเทวทหะ แคว้นโกลิยะ ขณะนั้น ชาวเมืองกำลังก่อสร้างเจดีย์องค์หนึ่งอยู่ เพราะเห็นว่าเจดีย์บรรจุพระธาตุองค์เก่า ตั้งอยู่ในสถานที่คับแคบไม่เหมาะสมกับท้าวพระยาที่ไปกราบไหว้ ใช้เวลาก่อสร้าง ๗ เดือน ครั้นก่อสร้างเสร็จ ท้าวพระยาจึงเข้าไปอัญเชิญพระอัฐิธาตุ ซึ่งต้องไขประตูเข้าไป ๓ ชั้น จึงจะพบหีบพระอัฐิธาตุ

หีบนั้นมีชั้นนอก ๓ ชั้น เป็นหีบเงิน ชั้นถัดเข้าไปเป็นหีบทองคำ ๗ ชั้น ชั้นถัดจากหีบทองคำเข้าไปเป็นหีบแก้วไพฑูรย์ ๒ ชั้น รวมเป็นหีบ ๑๒ ใบ ภายในหีบใบสุดท้าย มีห่อผ้ากะจ๋าคำ (เข้าใจว่าเป็นผ้าดอกดำหรือผ้าลายทอง) ห่อไว้ ๕๐๐ ชั้น ถัดเข้าไปเป็นห่อผ้าสีขาวอ่อนนุ่มดังสำลี เป็นชั้นในสุด สำหรับห่อพระอัฐิธาตุและอังคารไว้ ได้สอบถามชาวเมืองได้ความว่า เป็นอัฐิพระอานนท์เถระ จึงถามอีกว่ามีความเป็นมาอย่างไร

เจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธร เจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธรเจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธรเจดีย์พระธาตุอานนท์ หรือ พระธาตุยโสธร

เขาบอกว่าตั้งแต่รุ่นปู่ย่าเล่าต่อ ๆ กันมา เขาจึงนับถือมาถึงบัดนี้คือ พระอานนท์ นิพพานบนอากาศกลางแม่น้ำโรหิณี (กั้นระหว่างกรุงกบิลพัสดุ์ กับ กรุงเทวทหะ) ได้อธิษฐานร่างกายให้แตกเป็น ๒ ส่วน ส่วนที่หนึ่งตกลงทางกรุงกบิลพัสดุ์ ส่วนที่สองตกลงทางกรุงเทวทหะ

เจตตานุวิน ได้ฟังดังนั้น จึงจัดเครื่องสักการะบูชา แล้วอธิษฐานจิตขอเห็นอภินิหาร ก็บังเกิดมีลมพัดห่อผ้าอัฐิธาตุ (ห่อผ้ากะจ๋าคำ) ลอยขึ้นสู่อากาศเป็นอัศจรรย์ จึงอธิษฐานจิตต่ออีก ให้ห่อผ้าอัฐิธาตุลอยลงมา ห่อผ้าก็ลอยลงมาเป็นที่อัศจรรย์ยิ่งนัก

จึงอ้อนวอนขอแบ่งอัฐิธาตุจากท้าวพระยาอยู่หลายวัน ได้ผงธุลีประมาณเต็มเปลือกไข่นกกระเรียน กับอัฐิธาตุ ๑ องค์ ประมาณเท่าดอกสังวาลย์ (คล้ายดอกลีลาวดี) จึงเดินทางกลับเมืองเวียงจันทน์

เมื่อถึงเมืองเวียงจันทน์ ได้จัดเตรียมสร้างเจดีย์เพื่อบรรจุอัฐิธาตุที่ดอนปู่ปาว แต่ชาวเมืองไม่ยอม ด้วยหาว่าผิดผีบ้านผีเมือง ทั้งยังขับไล่ทั้งสองออกจากเมือง เจตตานุวินและจินดาชานุได้หนีมาอยู่กับเจ้าเมืองขอม ชื่อว่า เอียงเวธา ครั้นได้ ๓ ปี จึงชักชวนให้เอียงเวธาเป็นผู้นำสร้างเจดีย์ ซึ่งเอียงเวธาได้เลือกสถานที่สร้างเจดีย์ที่ดงผีสิง (จ.ยโสธร ในปัจจุบัน) ซึ่งเป็นป่าทึบขนาดใหญ่ตั้งอยู่บนเนินดิน ไกลจากบ้านคนประมาณ ๑.๒ กิโลเมตร ใช้เวลาสร้างเจดีย์ ๘ เดือน ๒๕ วัน จึงแล้วเสร็จ

วัดมหาธาตุ วัดมหาธาตุวัดมหาธาตุวัดมหาธาตุ

ภายในวัดมหาธาตุยังมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่สำคัญคือ พระพุทธบุษยรัตน์หรือพระแก้วหยดน้ำค้าง หน้าตักกว้าง ๑.๙ นิ้ว สูง ๓.๕ นิ้ว พระคู่บ้านคู่เมืองที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯ พระราชทานให้พระสุนทรราชวงศา เจ้าเมืองยโสธรคนแรก ได้ถูกเก็บรักษาไว้ที่นี่ หอไตร ตั้งอยู่กลางสระ เป็นที่เก็บรักษาพระไตรปิฎก คัมภีร์โบราณ ฯลฯ ข้าวของบางชิ้นนำมาจากเวียงจันทน์ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นประมาณ รัชกาลที่ ๔-๕ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

บุญนำพา ให้พวกเราได้มากวาดลานวิหารลานวัด ตอนเช้ามืด อย่างน้อยๆ พวกเราก็ทำให้ภาพพจน์ของพี่น้องหมอลำดีขึ้นนะครับ...

บุญรักษา... คุณพระคุ้มครอง... เจริญสุขทุกๆ ท่านครับ

ธนิสร หลักชัย...เรื่อง / ภาพ

ขอบขอบคุณ
งานสื่อมวลชนสัมพันธ์ภายในประเทศ กองประชาสัมพันธ์ในประเทศ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย
โทร.1672 เว็บไซต์: www.tourismthailand.org
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานอุบลราชธานี
โทร. 0 4524 3770, 0 4525 0714 อีเมล์ : tatubon@tat.or.th

ผลงานเขียนของคุณธนิสร หลักชัย