วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร

วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหารตั้งอยู่ที่ตำบลขุนโขลนอำเภอพระพุทธบาท ห่างจากตัวจังหวัดสระบุรี ประมาณ 28กิโลเมตร มีทางเลี้ยวซ้ายก่อนถึงอำเภอพระพุทธบาทเข้าไป1 กิโลเมตร ปูชนียสถานที่สำคัญคือ "รอยพระพุทธบาท"ที่ประทับไว้ในแผ่นหินเหนือไหล่เขาสุวรรณบรรพต หรือเขาสัจพันธคีรี ลักษณะของรอยพระบาทคล้ายเท้าคน กว้าง21 นิ้ว ยาว 5 ฟุต ลึก 11 นิ้ว ค้นพบในสมัย พระเจ้าทรง-ธรรม พระองค์ทรงเห็นว่าเป็นรอยพระบาทตามลักษณะ108 ประการ จึงโปรดให้สร้างมณฑปชั่วคราวครอบรอย-พระบาทไว้ ต่อมาได้มีการสร้างต่อเติมกันอีกหลายสมัยลักษณะของมณฑป เป็นอาคารรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสประกอบเครื่องยอดรูปปราสาท 7 ชั้น มุงกระเบื้องเคลือบเคลือบสีเขียว มีซุ้มบันแถลงประดับทุกชั้น มีเสาหินย่อมุม-ไม้สิบสองปิดทองประดับกระจกรับโดยรอบ ฝาผนัง ด้านนอกปิดทองประดับกระจกเป็นรูปเทพพนม และมีพุ่มข้าวบิณฑ์ บานประตูพระมณฑปเป็นงานศิลปกรรม ประดับมุกชั้นเยี่ยม ของเมืองไทย ทางขึ้นพระมณฑปเป็นบันไดนาคสามสาย คงจะหมายถึงบันไดเงินบันไดทอง และบันไดแก้ว ที่ทอดลงจากสวรรค์ หัวนาคที่เชิงบันไดหล่อด้วยทองสำริด เป็นนาค5 เศียร บริเวณรอบมณฑป- มีระฆังแขวนเรียงราย เพื่อให้ผู้ที่มานมัสการได้ตีเป็นการแผ่ส่วนกุศลแก่เพื่อนมนุษย์ทั้งหลาย พระอุโบสถและ พระวิหารต่างๆ ที่อยู่รายรอบล้วนสร้างตามแบบศิลปกรรมสมัยกรุงศรีอยุยาและตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์ นอกจากนี้ ในบริเวณวัดยังมีพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระพุทธบาท ซึ่งเป็นที่เก็บรวบรวมศิลปวัตถุ อันมีค่ายิ่ง อาทิ เช่น เครื่องทรงของสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม เครื่องลายครามสังคโลก เครื่องทองสำริดโบราณ ศาสตราวุธโบราณ รอยพระพุทธบาทจำลอง ยอดมณฑปพระพุทธบาทเก่า พัดยศของพระสมัยต่าง ๆ และ ท่อประปาสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ในปีหนึ่ง ๆ จะมีประชาชนเป็นจำนวนมากจากทุกสารทิศไปนมัสการรอยพระพุทธบาทด้วยความ- เลื่อมใส โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานเทศกาลนมัสการพระพุทธบาท ซึ่งปกติจัดให้มีปีละ 2 ครั้ง คือ ตั้งแต่ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 3 จนถึงแรม 1 ค่ำ และตั้งแต่ขึ้น 8 ค่ำเดือน 4 จนถึงแรม 1 ค่ำ