เชียงคาน สงบงดงามริมฝั่งโขง

ใกล้ถึงวันงานประเพณีบุญหลวง และการละเล่น ผีตาโขน ของชาวอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย เข้าไปทุกขณะ ซึ่งโดยปกติแล้วจะจัดขึ้นในช่วงปลายเดือนมิถุนายนของทุกปี แต่ในปีนี้ยังไม่ได้กำหนดวันแน่นอน คงต้องรอกันต่อไปอีกนิด หากทราบวันเวลาที่แน่นอนชัดเจนแล้ว เดี๋ยวผมจะมาอัพเดทให้ทราบให้ทราบโดยทั่วกันอีกครั้ง

ประเพณีบุญหลวง และการละเล่น ผีตาโขน ถือได้ว่าเป็นประเพณีที่เชิดหน้าชูตาของชาวภาคอีสานตอนเหนือ จากประเพณีท้องถิ่นเล็กๆ เมื่อหลายปีก่อน ปัจจุบันกลายเป็นประเพณีระดับภูมิภาค ระดับประเทศ จนมีชื่อเสียงโด่งดังถึงกับทำให้ชาวต่างชาติต้องเดินทางลัดฟ้าข้ามน้ำข้ามภูเขามาดูกันที่เมืองเลยทีเดียว

นอกจากประเพณีบุญหลวง และการละเล่น ผีตาโขน จะเป็นประเพณีที่แปลกตาแล้ว ยังมีความสนุกสนาน และแฝงไปด้วยกุศโรบายอันแยบคายของบรรพบุรุษเมืองด่านซ้าย ที่ต้องการให้เด็ก ๆ ในหมู่บ้านได้เล่นสนุกสนานกันเพื่อเป็นการส่งท้ายงานบุญ

โดยจับเอาเนื้อเรื่องในช่วงพระเวสสันดรชาดก พระชาติที่ 10 ของพระพุทธเจ้าในตอนที่พระเวสสันดรจะได้กลับคืนพระนคร บรรดาผีป่าทั้งหลายต่างพากันมาส่งเสด็จจนถึงในเมือง เมื่อเข้าเมืองด้วยความที่เป็นผีป่า ก็เลยออกพากันตระเวณเที่ยวเมืองอย่างสนุกคึกครื้น โดยไม่ได้ทำอันตรายใคร

ไหนๆ ก็เดินทางไปไกลถึงเมืองเลยทั้งทีแล้ว จะไปชมแค่เทศกาลผีตาโขนอย่างเดียว ก็อาจจะไม่คุ้มค่าน้ำมัน ค่าเดินทาง วันนี้ผมจึงขอแนะนำสถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียง มาเพิ่มเติมให้อีกสักสองสามแห่ง เพื่อว่าการเดินทางจะได้คุ้มค่ามากยิ่งขึ้น

เริ่มจากจากอำเภอด่านซ้าย เมื่อเที่ยวชมประเพณีบุญหลวง และการละเล่น ผีตาโขน เสร็จเรียบร้อยแล้ว ก็แวะไปนมัสการพระธาตุศรีสองรัก ที่ริมแม่น้ำหมัน ซึ่งตั้งอยู่ในตัวอำเภอด่านซ้าย

ตามประวัติการสร้างพระธาตุศรีสองรัก นั้นได้ทำการก่อสร้างเมื่อ พ.ศ.2103 แล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2106 ในสมัยแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์แห่งกรุงศรีอยุธยา เพื่อเป็นสักขีพยานแสดงความสัมพันธ์อันดีงามระหว่างกัน กับพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชแห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต (เวียงจันทร์) แห่งราชอาณาจักรล้านช้าง

และเป็นด่านกั้นเขตแดนของทั้งสองพระนครใสสมัยโน้น การสร้างพระธาตุศรีสองรักนับเป็นสักขีพยานในความรักใคร่ของชนชาติเผ่าลาวในดินแดนล้านช้าง เป็นปูชนียสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ที่ประชาชนในท้องถิ่นจังหวัดเลย และจังหวัดใกล้เคียงให้ความเคารพนับถือกันเป็นอย่างมาก และถัดจากองค์พระธาตุทางด้านทิศตะวันตกมีศิลาจารึก 1 แผ่น ซึ่งจารึกตำนานการสร้างพระธาตุศรีสองรักด้วยอักษรธรรมอยู่ด้วย

การไปนมัสการพระธาตุศรีสองรักนั้น ขอให้ทุกท่านควรแต่งกายสุภาพ และไม่ควรใส่เสื้อผ้าสีแดง เนื่องจากมีความเชื่อที่ว่า สีแดงนั้นเป็นสีของเลือด ไม่เหมาะสมเนื่องจากพระธาตุแห่งนี้ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อความสัมพันธ์อันดีงาม

ออกจากพระธาตุศรีสองรัก ไปเที่ยวกันต่อที่ อำเภอท่าลี่ เริ่มต้นจากตัวจังหวัดเลย มุ่งหน้าไปทางทิศเหนือ โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 201 แล้วแยกซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 2115 สายท่าลี่-อาฮี

อำเภอท่าลี่เป็นอีกอำเภอหนึ่งของจังหวัดเลย ที่มีสถานที่ท่องเที่ยวน่าไปเยี่ยมเยือน ซึ่งมีอยู่สองสถานที่เด่นๆ คือ พระธาตุสัจจะ และสะพานมิตรภาพน้ำเหืองไทย ลาว

พระธาตุสัจจะ ตั้งอยู่ในวัดลาดปู่ ห่างจากตัวอำเภอท่าลี่เพียง 2 กิโลเมตร บนเส้นทางที่มุ่งหน้าไปสะพานมิตรภาพน้ำเหืองไทย ลาว แรกสร้างพระธาตุสัจจะนี้เชื่อกันว่า เพื่อเป็นการเสริมดวงชะตาของพระธาตุพนมที่หักโค่นลงมาให้เกิดเป็นพระธาตุสัจจะลาดปู่ขึ้นแทน และด้วยแรงสัจจะอธิฐานอันชาวคณะได้ปลงสัจจะลงก่อนสร้างพระธาตุสัจจะลาดปู่นี้ ให้เป็นพลังเพิ่มพูนกำลังใจแด่ท่านผู้กล้าหาญที่ปฏิบัติการแก้ไข และปกป้องประเทศชาติ ให้ปลอดภัยและมีชัยชนะแก่ข้าศึกศัตรูได้อย่างรวดเร็ว

พระธาตุสัจจะได้วางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ.2519 และได้เสร็จสมบูรณ์เมื่อ วันที่ 25พฤศจิกายน พ.ศ.2523 องค์ประกอบของพระธาตุสัจจะ นั้นประกอบด้วยกลีบดอกบัวบาน 3 ชั้น สูง 1 เมตร รายรอบ องค์พระธาตุสัจจะมีความสูง 33 เมตร ส่วนปลายยอดมีลักษณะคล้ายคลึงกับพระธาตุพนม มีเศวตฉัตร 7 ชั้น ประดิษฐานอยู่บนยอดสุด

แต่หากใครชอบช๊อปปิ้งค์สินค้าแบบตลาดชายแดน ต้องไปที่ สะพานมิตรภาพน้ำเหืองไทย ลาว หรือที่ด่านท่าลี่ ซึ่งอยู่ห่างจากพระธาตุสัจจะเพียง 7 กิโลเมตร แต่ตลาดสินค้าจะอยู่ที่ฝั่งลาว เป็นตลาดเล็กๆ ไม่คึกคักมากนัก

หากจะข้ามไปต้องทำบัตรผ่านแดนชั่วคราวก่อน ไม่ต้องติดรูป แต่ต้องใช้บัตรประชาชน การทำบัตรผ่านแดนที่จุดนี้นั้นสะดวกไม่ยุ่งยาก และไม่ต้องรอคิวยาว เพราะมีนักท่องเที่ยวน้อย ถ้าถามผมว่าน่าข้ามไปไหม ขอแนะนำว่า ไม่ค่อยคุ้มครับ สินค้าฝั่งโน้นยังน้อยไปหน่อย และแต่ละร้านก็เหมือนๆ กัน เก็บตังค์ไว้ใช้ที่ฝั่งบ้านเราจะดีกว่าเยอะ

แต่ที่เขียนแนะนำก็เผื่อว่า จะใช้เส้นทางนี้เป็นทางผ่านไปเที่ยวแขวงไชยบุรี หรือต่อไปเมืองหลวงพระบาง ก็สามารถกระทำได้ ที่ด่านท่าลี่ นี่อยู่ห่างจากหลวงพระบางเพียง 363 กิโลเมตร

ผู้ที่เคยใช้เส้นทางนี้เขาบอกต่อมาว่าทางไม่ค่อยดีนะครับ ผมเองก็ไม่เคยไปเลยไม่ทราบว่าไม่ดีขนาดไหน เป็นอันว่าไม่อยากเสี่ยง ขอเที่ยวบ้านเราไปก่อนก็แล้วกัน

ร้านที่ผมได้มีโอกาสไปรับประทานตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ ททท. ท้องถิ่น ก็คือ ร้านใจดี อยู่ริมแก่งโตน เป็นร้านอาหารไทย และอาหารพื้นบ้านอีสาน อาหารจำพวกปลา และกุ้ง นั้นรับประกันความสด กับบรรยากาศแบบพื้นบ้านดีๆ มีลมพัดเย็นๆ ริมแก่งโตน ประมาณว่าอิ่มอร่อยกับอาหารแล้วก็นอนหลับกันได้เลย เพราะที่ร้านนี้เขาจัดที่นั่งของลูกค้าเป็นซุ้มๆ มุงหลังคาด้วยใบจาก นั่งทานกับเสื่อ ได้บรรยากาศพื้นบ้านดีครับ

แต่ร้านออกจะหายากสักหน่อย เจ้าของร้านบอกว่าเคยนำป้ายไปติดไว้ตามข้างทางแล้ว แต่ก็ถูกมือดีรื้อถอนออกไปหมด...เศร้าจัง...ไม่เป็นไรครับ ถามคนในตัวอำเภอใครๆ ก็รู้จักร้านนี้ เพราะเจ้าของร้านใจเหมือนชื่อร้าน อ้อ เกือบลืมที่ร้านใจดี มีที่พักอยู่ประมาณ 8-10 ห้องด้วยนะครับ ราคาตั้งแต่ 600 บาทขึ้นไปครับ

จากอำเภอท่าลี่ ปลายทางของพวกเราในวันนี้อยู่ที่อำเภอเชียงคาน เราใช้ทางหลวงหมายเลข 2099 เลาะเลียบริมแม่น้ำคาน จนมาถึงบ้านปากคาน ซึ่งเป็นจุดที่แม่น้ำเหือง และแม่น้ำโขงที่ไหลไปวกวนอยู่ใน สปป.ลาว อยู่หลายกิโลเมตร มาบรรจบพบกัน แล้วไหลต่อไปเป็นเส้นกั้นพรมแดน จนไปสิ้นสุดที่บ้านเวินบึก จังหวัดอุบลราชธานี แม่น้ำโขงที่สัมผัสกับผืนแผ่นไทยได้สิ้นสุดตรงนั้น แต่การเดินทางของมหานทีสายนี้ยังคงดำเนินต่อไป

ระยะทางจากอำเภอท่าลี่ ถึง อำเภอเชียงคาน ประมาณ 50 กิโลเมตร อำเภอเชียงคานเป็นอำเภอเล็กๆ แต่มีความเป็นมายาวนาน เป็นอีกอำเภอหนึ่งที่มีทัศนียภาพริมแม่น้ำโขงงดงาม มีบ้านเรือนเก่าๆ บนถนนเลียบริมโขง ซึ่งปัจจุบันได้ถูกปรับเปลี่ยนเป็นโรงแรม และเกรสท์เฮ้าส์เล็กๆ ที่มีความน่ารักอยู่ในตัว

บ้านไม้เก่าๆ ริมแม่น้ำโขง วันนี้ดูสะอาดสะอ้าน ใกล้ๆ ถนนศรีเชียงคานซอย 9 เป็นที่ตั้งของโรงแรมสุขสมบูรณ์ ที่น่าสะดวกสบาย และที่พักอีกหลายแห่ง ผมแอบชอบใจอยู่หลายที่ แต่ต้องเดินๆ ดู เผื่อว่าวันหน้ามีเวลาจะหนีมาพักเหนื่อยแถวนี้สักสามสี่วัน

บรรยากาศแบบนี้หาได้ยากในเมืองไทย จากชาวบ้านเจ้าของบ้าน มาเป็นเจ้าของโรงแรมที่พัก การบริการแบบมาตรฐาน 5 ดาวตก คงไม่ต้องพูดถึงให้เมื่อย ที่นี่เขาบริการกันด้วยใจ และความจริงใจ ที่สำคัญราคาไม่แพง ผมเห็นฝรั่งมาพักกันแบบหลายๆ วัน

ที่บ้านหลังหนึ่งในย่านนี้ผมขอนั่งพักเหนื่อยหน้าบ้าน หลังจากแบกกล้องเดินมาไกลจนเมื่อย คุณยายเจ้าของบ้านเดินหลังค่อมประคับประคองขันน้ำพยายามไม่ให้หกระหว่างการเดินที่ยากลำบาก แม้จะเป็นเพียงระยะทางสั้นๆ ภายในบ้านตัวเองก็ตาม

ภาพแบบนี้ผมไม่ได้เห็นมาเกือบ 20 ปี นับตั้งแต่คุณยายผมเสียไปด้วยโรคชรา ผมดื่มน้ำที่คุณยายส่งให้ แม้มันจะไม่เย็น แต่ก็ชื่นใจน่าจดจำเหลือเกิน

อำเภอเชียงคาน โด่งดังเรื่องการผลิตผ้าห่มนวม และมีแก่งคุดคู้สวยงามในหน้าแล้ง ผมเสียดายที่ไม่ได้นอนพักที่บ้านคุณยายตามคำเชื้อเชิญ เนื่องจากคณะของเราจองที่พักล่วงหน้าไว้ที่เชียงคานฮิลล์รีสอร์ท ที่นั่นเป็นรีสอร์ทที่อยู่ใกล้แก่งคุดคู้มากที่สุด

หากคุณชอบมองสายน้ำไหลปะทะแก่งได้เป็นเวลานานๆ แล้วละก็ ทิวทัศน์หน้าที่พักแห่งนี้ดูจะเหมาะสม ว่ากันว่า แก่งคุดคู้ดูสวยงามที่สุด ต้องเป็นช่วงหน้าแล้ง เพราะสายน้ำโขงจะลดลงมากกว่าในฤดูอื่น ทำให้เห็นแก่งโผล่พ้นผิวน้ำขึ้นมาอวดโฉมอย่างชัดเจน

ดูๆ ไปแล้วแก่งคุดคู้นี้ดูจะดึงดูดนักท่องเที่ยวจากฝั่งไทยให้มานั่งๆ ยืนๆ ดูกันได้มากมาย โดยแต่ละคนก็ใช้เวลาดูกันอยู่นานพลางชี้ไปชี้มา ถ่ายรูปบ้าง เดินเล่นเตร็ดเตร่ตามร้านขายของกันบ้าง ช่วยกระตุ้นให้เศรษฐกิจแถวนั้นให้ดีขึ้น

สถานที่ท่องเที่ยวภาคอีสานยังมีอีกหลายสถานที่ที่น่าสนใจ เอาไว้โอกาสหน้ามีเวลาผมจะนำมาเสนอกันใหม่ สำหรับทริปนี้ผมคงต้องขออนุญาตกล่าวคำอำลาไปก่อน พบกันใหม่บนเส้นทางท่องเที่ยวในเรื่องต่อไป สบายดี  : )