เข้าป่าตามหาถ้ำผาแดง

ช่วงเวลาสายของวันอังคารต้นเดือนพฤษภาคม 2561 ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน  อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น  เป็นวันที่อากาศดีวันหนึ่ง ถึงแม้ว่าจะมีสายฝนพรำลงมาบ้างเป็นครั้งคราว ดุจราวกับเจตนาสร้างกลิ่นไอดินให้ผู้มาเยือนได้หอมอบอวลชวนประทับใจ

หกชีวิตกลางผืนป่าภูผาม่าน ต่างกำลังทุลักทุเลตะเกียกตะกายพยายามพยุงตัวเองขึ้นสู่ที่สูงทั้งที่ขณะนี้ไร้รางทางเดิน “ไม่มีใครเดินมาแถวนี้นานแล้ว ทางมันเลยเดินยากหน่อยนะครับ” บุญถม สีบุญ เจ้าหน้าที่อุทยานฯ บอกขณะที่เรากำลังไขว่คว้าหาที่จับยึดเพื่อนำพาร่างขึ้นไปอย่างลำบาก นอกจากมองไม่เห็นรอยทางแล้ว ฝนยังตกพรำลงมาอย่างไม่ขาดสาย เส้นทางปีนป่ายที่ลำบากลำบนอยู่แล้วจึงเพิ่มความเปียกลื่นให้ลำบากมากยิ่งขึ้นไป หรือว่า ป่าจะทดสอบพวกเรา “เหนื่อย....” คำพูดของผม ระหว่างการยืนหอบอยู่ท่ามกลางสายฝน

รอบตัวเราตอนนี้เป็นป่าเบญจพรรณ มีพันธุ์ไม้หายากหลายชนิด เช่น สัก  ประดู่ แดง มะค่าโมง ซึ่งหลายต้นได้ทำการปลูกขึ้นใหม่ เนื่องจากแต่ก่อนพื้นที่บริเวณนี้เคยถูกสัมปทานป่าไม้ ส่วนพืชอื่นๆ ก็มี เช่น ลาน ไผ่ ที่หลายคนถูกอกถูกใจหน่อของมันที่สามารถนำมาเป็นอาหารอันโอชะได้อย่างอร่อย

ผมเงยหน้ามองขึ้นไปเพื่อหาจุดหมาย ทว่าไร้วี่แววถ้ำใหญ่อย่างที่บุญถมบอก  ผมเห็นแต่เพียงยอดเขาหินปูนที่มีความแหลมคมหากก้าวพลาดไปคงได้เห็นเลือดกันระยะทางเดินเท้าประมาณ 3 กม. จากที่ทำการอุทยานแห่งชาติภูผาม่าน สู่ถ้ำผาแดง ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของอุทยานฯ ถือเป็นเส้นทางเดินป่าที่โหดมากเส้นทางหนึ่งของอุทยานฯ แต่ก็ยังมีนักท่องเที่ยวบางกลุ่มให้ความสนใจในเส้นทางนี้ เพราะเมื่อเดินขึ้นไปแล้วจะได้เห็นทิวทัศน์ของภูผาม่านได้อย่างชัดเจน

คำว่า ภูผาม่าน นั้นมีที่มาจากเทือกเขาเทือกหนึ่งที่ทอดตัวกั้นระหว่างอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย กับ อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น  รูปร่างลักษณะเป็นหน้าผาตัดตรง ราวกับเป็นฉากหรือม่านกั้นกลาง โดยมี "ภูฮี" เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในพื้นที่ และมีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 1,000 เมตร ด้านทิศเหนือมีลำห้วยที่สำคัญหลายสายไหลลงสู่ลำน้ำพอง และถ้ำอีกมากมาย

ในที่สุดพวกเราก็ได้มาถึงจุดชมวิวผาแดง และถ้ำผาแดง  ทุกๆ คนประทับใจกับภาพตรงหน้า ที่แลกมาด้วยหยาดเหงื่อ ผืนป่าภูผาม่านในยามฤดูฝนนั้นเขียวสด ถึงแม้ว่าในอดีตจะเคยเป็นพื้นที่สัมปทานป่าไม้ แต่ปัจจุบันธรรมชาติมวลแมกไม้ได้ลบภาพความทรงจำเก่าๆ ไปจนหมดสิ้น

ผมยืนชมวิวทิวทัศน์ผืนป่า โดยปล่อยให้สายลมแรงพัดพาให้หยาดเหงื่อแห้งเหือดไปจากกาย คงจะจริงอย่างคำเก่าที่พูดกันว่า “เที่ยวเมืองไทย ไม่ไปไม่รู้” หากผมตัดสินใจเดินย้อนกลับโดยขึ้นมาไม่ถึงจุดชมทิวทัศน์ผาแดง คงจะต้องเสียดายเป็นอย่างมาก ถึงทางจะรกร้างไร้ทางเดิน  แต่กลับทำให้เราทุกคนได้ประทับใจ กับจุดหมายปลายทางที่ได้ไปถึง ยิ่งการไปถึงด้วยความยากลำบาก จะทำให้เป็นทริปแห่งความทรงจำได้เป็นอย่างดี

ถ้ำผาแดง เป็นถ้ำที่อยู่เหนือขึ้นไปจากจุดชมวิวผาแดง เป็นถ้ำที่มีความลึกไม่มากนัก ปากถ้ำกว้าง แต่ภายในแคบลง มีปรากฏการณ์ของหินงอกหินย้อย  และมีร่องรอยการเดินทางมาจำศีลของนักบวช  โดยรวมแล้วความสวยงามนั้นอาจจะสู้ถ้ำพญานาคราช ที่เป็นถ้ำไฮไลท์ของอุทยานฯ แห่งนี้ไม่ได้ แต่ถ้าถามหาความโหดของเส้นทางละก็ ถือว่าใช้ได้เลยทีเดียว

จากการที่ในบริเวณพื้นที่ของอุทยานฯ มีป่าไม้ น้ำตก และถ้ำอยู่มากมาย ทำให้ถูกเลือกเป็นสถานที่ถ่ายทำภาพยนต์อยู่บ่อยครั้ง  แต่ที่ได้มาถ่ายทำอยู่ในพื้นที่นี้เกือบทั้งเรื่อง คือ ภาพยนต์ไทยเรื่องลุงบุญมีระลึกชาติ  บุญถมเล่าให้ฟังถึงความยากลำบากในการถ่ายทำในแต่ละฉาก ถึงแม้เขาจะเป็นเพียงเจ้าหน้าที่อุทยานฯ แต่ก็รู้สึกภาคภูมิใจที่พื้นที่แห่งนี้ได้ไปปรากฏสู่สายตาของโลกภายนอก จนเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ภาพยนต์เรื่องนี้ได้รับรางวัลต้นปาล์มทองคำ จากเทศกาลหนังเมืองคาน 

ถ้ำผาแดง ถูกปกปิดโดยธรรมชาติมานาน รกร้างทางเดินสู่ปากถ้ำ หลายปีมานี้ไม่มีมีนักท่องเที่ยวคนไหนพูดถึงนัก อาจเป็นเพราะว่าการท่องเที่ยวแบบผจญภัยนั้นเริ่มลดความนิยมไป หรือ อาจเป็นเพราะคนไทยเรากำลังสนุกสนานอยู่กับแฟชั่นเทคโนโลยี  จะเดินทางไปไหน หรืออยากรู้ว่าตรงไหนมีอะไร ก็รู้ได้เพียงปลายนิ้ว การเดินทางจริง เหนื่อยจริง จึงถูกมองข้ามไป โดยหารู้ไม่ว่าความเหนื่อยบนรายทางนั้น มันมีความสุขน่าจดจำประทับใจกว่าการมองผ่านหน้าจอเป็นไหนๆ 

เสียงฝนตกกระทบลงบนใบไม้อย่างแผ่วเบา แต่กลับกลายเป็นเสียงดังกลางผืนป่าสงบ ฝนพรำพรูลงมาอีกครั้ง และดูเหมือนจะหนักกว่าเมื่อคราวที่ปีนป่ายขึ้นมา อีกประเดี๋ยวเราต้องกลับลงไป ขาลงนั้นยากลำบากพอๆ กับขาขึ้น บางช่วงลำบากกว่าด้วยซ้ำ ขณะนี้ฝนยังไม่มีทีท่าจะเว้นระยะให้เราได้เดินสะดวก เพิงหินเล็กๆ ที่เราทั้งหกชีวิตพอจะแทรกตัวเข้าไปหลบอยู่ได้ จึงเป็นที่พักยามยาก

ผมจำภาพนี้ได้ดี ภาพที่เราเริ่มเปียกปอนและหนาวสั่น สายลม ฝน ปะทะร่างให้หนาวยะเยือก ผมคิดถึงอาหารอร่อยจากเมนูปลาสดๆ ของร้านค้าสวัสดิการที่อุทยานฯ ป่านนี้แม่ครัวคงเริ่มทำกับข้าวรอพวกเราแล้ว แต่เขาจะรู้ไหมว่า เราหกชีวิตยังติดฝนอยู่ใต้เพิงหินบนยอดเขาผาแดงแห่งนี้ท่ามกลางความโหยหิวประทับใจ

โอกาสหน้าหากคุณเดินทางไปอุทยานแห่งชาติภูกระดึง คุณลองหาเวลาแวะไปที่อุทยานแห่งชาติภูผาม่านดูสิ แล้วคุณอาจจะเห็นพวกเรา  “ผาแดง...สุดยอดแห่งความท้าทาย”